كاتێك داعش بەناوی ئایینەوە لە مەغۆل خراپتر دەكات،
مرۆڤ ناتوانێت نەیەتەگۆ
ئیسماعیل حاجی زەڵمی
گومانی تێدانییە كە ئەوەی داعش و بەرەی نوسرە و دەیان رێكخراویتری كە وەك ئەوان وان و بەو شێوازە بیردەكەنەوە و و پێیهەڵدەستن هیچ نییە جگەلە بیانووهێنانەوەیەكی ئایینییانە بە دەقی ئایینی بۆ كار و رەفتارە چەپەڵەكانیان و پاشان شتێك نییە جگەلە بوهتان و پڕوپاگەندەیەكی مایەپووچ كە بەناوی دینی ئیسلامی پیرۆزەوە بانگەشەی بۆدەكەن، ئەو رێكخراوانە كۆمەڵە كارێك ئەنجامدەدەن دەبێتە خاڵێكی رەش بە ناوچاوی مێژووی مرۆڤایەتییەوە بەجۆرێك لەمێژوودا لەگەڵ ئەو هەموو نەزانین و جەهلەدا هاوشێوەی نەبووە مەگەر ئەوەی كە (تەتەر و مەغوۆل) كردی كاتێك لەشكركێشییان كرد بۆسەر تەخت ودەسەڵاتی عەباسییەكان لە بەغداد لە ساڵی 656 كۆچی بە سەركردایەتی جەنگیز خان، ئەگەرچی هەندێك لە رەفتارەكانی داعش ئەنجامیدەدات دەتوانی لەهەندێك ڕدووەوە بەراوردیبكەین بەوكارانەی كە نازییەكان لە سەردەمی دەسەڵاتداری هیتلەردا كردیان ئەگینا هاوشێوەیان بوونی كەمە، مەغۆل و تەتەرەكان كاتێك هاتن سەرجەم شارستانییەتی ئەم ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوینە هەبوو لەو سەردەمەدا بەتایبەت لە شوێنەوارەكان روخاندی و كتێبەكانیان فڕێدایە ناو رووباری دیجلەوە و بەبێ هیچ سۆز و بەزەییەك هەزاران لە دانیشتووانی شاری بەغدادیان كوشت.
ئەوەی داعش ئەنجامیدەدات لە تێكدان و كوشتن و وێرانكردن لەناو ئەم وڵاتانەدا بەتایبەت لەو شوێنانەی دەستی دەڕوات بەرامبەر سەرجەم نەتەوە و ئایینەكان لەهەردوو وڵاتی سوریا و عێراقدا شێوە و رووخساری هەمەجییەت و نەزانی و رەگەزپەرستی و دواكەوتوویی رق نەبێت كە بەسەر رەفتارەكانیان و دەروونە نەخۆشەكانییان زاڵە هیچیدی نییە، چونكە بەدڵنیاییەوە ئەوان لەوەتێنەگەشتوون كە سزای كوشتنی مرۆڤێكی بێگوناه كە خودا درووستیكردووە چەندە، بەپێی دینی ئیسلام و بیروباوەڕی موسڵمانان خودای گەورە مرۆڤی درووستكردووە لە نێر و لە مێ و لە نەتەوە هۆزی و جیاواز و بۆ كەسیان نەهاتووە بدات لە ملی ئەویتریان و ئەویتر بكوژێت، بەڵام ئەگەر بهاتایە خودا تەنها هەموومانی لە یەك نەتەوە و یەك هۆز و خێڵ درووستكردبووایە یەك زمان یەك ئایین بووینایە ئەوا دەمانوت نابێت كەس لە ئێمە جیاوازتربێت بەئاسانی بەڵگەمان بۆ كەسانی دەرەوەی خۆمان پێدەبوو، بەڵام ئەوەی كە ئەم گروپ و تاقمانە دەیكەن لە كوشتن و بڕین و خوێنڕشتن و تێكدانی شارستانییەتی و كلتوور و پاشماوە مێژووییەكان و هێرشكردنەسەر دینە جیاوازەكان بەتەواوەتی جەهل و نەزانی گەمژەییان دەسەلمێنێت بەرامبەر مرۆڤایەتی و تەنانەت پەیامی ئایینی ئیسلامی پیرۆز.
چونكە دەوڵەتانی ئیسلامی چ عەباسییەكان و چ ئەمەوییەكان و عوسمانییەكان سەرەڕای ئەو هەموو پرسیارە لەسەر كردەكانیان و لەپاڵ ئەو هەموو توانا و دەسەڵاتە ئەوەندە زاڵەیان كە هەیانبوو هەریەكەیان كە دەسەڵاتی هەبوو بەسەر زۆربەی ناوچەی جوگرافی شەرق و غەربدا لەگەڵ ئەوەشدا نەتەوەكانیتر لەژێر دەسەڵاتی ئەواندا توانیویانە شارستانیەتی خۆیان بنیادبنێن و گەشەیپێبدەن و لەسەر ئایین و رێبازی ئایینی خۆشیان بمێننەوە، بەپێچەوانەی تێڕوانینی ئێستای داعش شارستانییەتی ئیسلامی سوودی وەرگرتووە لە كلتور و رۆشنبیری ئەو نەتەوە جیاوازانە بەتایبەت ئەوانەی كە لەدێرزەمانەوە لەو ناوچانەدا نیشتەجێبوون، ئەگەر لەڕاستیدا داعش بیزانیبا ئاشوورییەكان كێ بوون هەرگیز ئەم كارەی نەدەكرد بەرامبەر سومبلی شارستانییەتی و ئاسەوارە مێژووییەكانیان، چونكە ئەوان بنچینەیان دەگەڕێتەوە بۆ (أشور) كوری (سامی كوری حەزرەتی نوح) وەك زۆربەی بیرمەندان و نووسەرانی بواری مێژوو وتوویانە حەزررەتی نوح درودی خوای لێبێت چوار كوڕی هەبووە كە ئەوانیش ( یافت و سام و حام و كەنعان )، بەڵام ئەوەی كۆتاییان سەرپێچی باوكی كرد و پەنایبردە بەر شاخێك بەمەبەستی خۆپاراستن لە تۆفان، بەڵام دواجار خنكا و كۆتایی بە ژیانی هات، (سام) ی بە باوەگەورەی ( عەرەب و گاور و جولەكە و فارسەكان دادەنرێت، ئیبن كەسیر دەڵێت: هەرچی مرۆڤ لەسەر ئەم گۆی زەوییە دەژی رەچەڵەكی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو سێ كوڕەی حەزرەتی نوح درودی خوای لێبێت، ئاشوورییەكان بەهەبوونی ئەو دەسەڵاتانەی ناومانهێنا توانییان پارێزگاری لە كلتوور و سەلیقە و چۆنیەتی تێگەیشتنی ئەوانیش بۆ ئایینە جیاوازەكان وای نەكرد كە ئەمان بتوێنەوە و شوێنەواریان بفەوتێـت، بۆیە ئەو لێتێگەیشتنەی ئەو دەسەڵاتانە لەگەڵ ئاشوورییەكان پاریزگاری لێكردن و نەیهێشت هیچ سومبل و ئاسەوارێكیان لەناوبچێت، بەهیچ جۆرێك هیچ موسڵمانە راستەقینەكانی ئەم ناوچانەش لەگەڵ ئەواندا روبەڕوونەبوونەوە بەدرێژایی ئەوماوەیە كە ئایینی ئیسلام گەیشتووەتە ئەم ناوچەیە هەر لە سەردەمی پێغەمبەرەوە دروودی خوای لێبێت تاوەك سەردەمی ئەمەوی و عەباسی و فاتیمی و ئەیوبیەكان.. هتد، بەڵكو ئاسەوار و شوێنەوارەكانی وەك ( ئاشوری و فیرعەونی و ئارامی و بیزەنتی و كلدانی و رۆمانی و ئەوانیتریش هەموویان بە پارێزراوی بەبێ دەستێوەردان مانەوە كە ئەمەش نیشانەی رێز و پێزانینی ئیسلام و موسڵمانان بوو بەرامبەر ئایین و رۆشنبیری و شارستانییەتی غەیری ئیسلام، بەمپێیە بێت داعش و هاوشێوەكانی نابێت شارەزاییەكی ئەوتۆییان لە زانستی ئایینی و حوكم و بڕیارەكانی پێشەوایانی ئیسلامدا هەبێت ئەگینا بەمجۆرە رەفتاریاننەدەكرد.
ئاسەوار و شێونەواری شارستانیبوون نەوەك بت و شوێنی پەرستش
ئەوەی داعش تێكیدەشكێنێت و لەناویدەبات لە عێراق و سوریادا پێكهاتووە لە شوینەوار و ئاسەواری میللەتە دێرینەكان بە سەرمایە و خەزێنەی بە بەهایی مرۆڤایەتی دادەنرێت كە دانیشتووانی ئەم ناوچەیە و سەرجەم مرۆڤایەتی شانازی پێوەدەكات كە هەركیز بە پارە و هیچ جۆرە دراوێكی سەردەمی ئەمرۆ ناكڕدرێت هەرگیز ناتوانرێت قەرەبووبكرێتەوە، ئەگەرچی ئەم گەمژە و نەزان و جاهیلانە بانگەشەی ئەوەدەكەن ئەمانە بت و بتخانەن پێویستە لەناوببرێن، لیژنەی فتوای وڵاتی میسر بەیانێكی لەوبارەیەوە بڵاو كردەوە كە تیایدا جەختی لەسەرئەوە كردووبوویەوە ئەوەی داعش پشتی پێبەستووە لە دەق و پاڵپشتی شەرعی بۆ لەناوبردنی ئەو ئاسەوارانە هیچنین جگەلە چەند بیروڕایەكی پەرت و بڵاو كە بنەماكانیان رووننییە، چونكە ئەو شوێنەوار و ئاسەوار و پاشماوە كلتوری و رۆشنبیرییانە لە ساتەوەختی ئازادكردنی ئەو ناوچانە لە سەردەمی ئیسلامدا بوونیان هەبووە، بەهیچ جۆرێك هیچ فەرماندەیەكی ئیسلام و هیچ هاوەڵێكی بەڕێزی پێغەمبەر دروودی خوای لێیبێت فەرمانیاننەكردووە بەتێكدانی و شێواندن و لەناوبردنی، بەڵكو هەر ریگەشیاننەداوە كەس نزیكیان بێتەوە، لەگەڵ ئەوەشدا ئەوان ئاشناتربوون بە رەفتار و كرداری پێغەمبەر و شارەزاتربوون لە ئایینی پیرۆزی ئیسلام و پابەندتربوون بەو پەیمانەی كە بە پێغەمبەری خودایان دابوو، ئەوكاتەش كە هاوەڵە بەڕێزەكان وڵاتی میسریان ئازاد و فەتحكرد قوچەك و ئەهرامەكان و پەیكەری (ابولهول) پەیكەرەكانیتریش بوونیان هەبوو، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هیچ فتوا و بڕیارێك دەرنەكرا بۆئەوەی بەهیچ جۆرێك دەستكاری ئەو شوێنەرار و ئاسەوارانە بكرێت كە مێژوویەكی گەورەی شارستانیەتی مرۆڤ دەردەخەن.
لە مێژووی ئیسلامدا چەندەها نموونەی روون هەیە كە موسڵمانان و هەڵگرانی ئەم ئایینە بەهیچ جۆریك دژی شارستانییەت نەبوون و نابن بۆ نموونە كاتێك موسڵمانەكان بەسەركردایەتی خالیدی كوڕی وەلید بەئاراستەی وڵاتی شام بەڕێكەوتن بۆ روبەڕووبوونەوەی رۆمەكان و لە شەڕی یەرموكدا سەركەوتن بەسەریاندا، لە شاری بەترادا چەندین پەیكەر و شوێنەواری لێبوو، بەڵام بەهیچ جۆرێك دەستیان بۆنەبرد و نەیانشێوان، بەهەمان شێوە كاتێك موسڵمانان رۆژهەڵاتی ئاسیایان ئازادكرد و پەیامی ئیسلامیان گەیاندە سنووری (سند) لە وڵاتی هیندستان لەوێدا چەندین پەیكەری (بودا) هەبوون كە هەندێكیان لەناو بەرددا هەڵكۆڵرابوون تەنانەت یەك سەركردەی موسڵمانان بیری لەوەنەكردەوە ئەو پەیكەر و ئاسەوارانە تێكبدات یەك كەسیش لەوان نەیگوت ئەمان بتن دەبێت لەناوببرێن، لێرە پرسیارەكە ئەوەیە ئایا داعش و گروپە هاوشێوەكانی ئەم تێگەیشتنە و ئەم دژایەتی مێژوو وشارستانییەی مرۆڤەیان لەكوێ هێنا؟؟ بۆیە كاتێك زیاتر لە نیو ملیار موسڵمان لەجیهاندا بوونی هەیە، جێگەی سەرنجە چەند هەزار نەفامی بەدەوی ببێتە نوێنەری ئەو نیو ملیار زیاترەی مرۆڤ بەمكارە چەپەڵانەی كاری هەمووی ناوی ئایینەكەیان لەكەداربكات؟!
ئەمرۆ هەموومان بەچاوی خۆمان دەیبینین ئەوەی كە داعش و هاوشێوەكانی دەیكەن بەرامبەر بە ئیسلام و موسڵمانان لەمێژوودا هاوشێوەی نەبووە، بەڕاستی مرۆڤ تووشی شۆك دەبێت كاتێك بێدەنگی زانایانی موسڵمان دەبینێ لەبەرامبەر رەفتارەكانی ئەم گروپە تیرۆریستیەدا كە ئەنجامیدەدەن لە تێكدانی شار و پرد و رێگاوبان و تەقاندنەوەی ماڵان و بیرە نەوت و كارگەكان و مزگەوت و پەرستگا مێژووییەكان، لەڕاستیدا تاوانێك نەماوە لە كوشتن و سوتاندن و وێرانكردن و تێكدان كە ئەم گروپە ئەنجامینەدات، لەكۆتاییدا هەرئەوەندە ماوە بڵێین پێویستە لەسەر هەموو لایەنەكان بەتایبەت موسڵمانان و لایەن ئیسلامییەكان بێدەنگ نەبن بەدەنگێكی بەرز هاواربكەن دژی ئەم گروپە راوەستن بە مرۆڤایەتی رابگەینن ئەوەی ئەمانە و هاوشێوەكانی دەیكەن ئیسلام نییە ئەمان دژی ژیان و ژیاری مرۆڤایەتین، ئەمانە بەرین لە ئیسلام، ئەمانە درووستكراوی دەستی وڵاتانن، مەرام و مەبەستی تایبەتییان هەیە، چونكە بێدەنگبوون لەئاستی ئەو تاواناەی ئەو گروپ تاقمانە ئەنجامیدەدەن واتای پشتگیری و پاڵپشتیان بەشێوەیەكی ناراستەوخۆ دیت.
|
|
3878
جار خوێندراوه‌ته‌وه |
Wednesday, May 10, 2017
|
|
|